Το τοπίο γίνεται αντιληπτό είτε σαν ένα φυσικό στοιχείο είτε σαν μία συμβολική οντότητα.\r\n\r\nΕίναι δε μια εξαιρετικά σύνθετη και πολυεπίπεδη έννοια με ιδιαίτερη σημασία και κοινωνική αναγνώριση, που λειτουργεί ως φορέας πολλαπλών εννοιών, συμβολισμών, συναισθηματικών συνειρμών και ιστορίας. Το τοπίο έχει οριστεί με πολλούς τρόπους, ανάλογα με τη διαφορετική, κάθε φορά, γωνία θεώρησης. Το γεγονός αυτό οφείλεται εν μέρει στις πολλαπλές φυσικές και συμβολικές – αντιληπτικές ιδιότητες που έχει, ενώ δεν μπορεί να διαχωριστεί σε χαρακτηριστικά στοιχεία, αλλά πρέπει να θεωρείται ως ένα σύνθετο σύνολο που υπερβαίνει το απλό άθροισμα των συστατικών του (θεωρία του ολισμού).9 Ιδιαίτερο γνώρισμα του τοπίου είναι ότι αποτελεί μια δυναμική οντότητα, το περιεχόμενο της οποίας μεταβάλλεται στο χώρο και στο χρόνο, ενώ κάθε άνθρωπος μπορεί να αντιληφθεί το τοπίο διαφορετικά, ανάλογα με την ψυχική του διάθεση σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Η φυσική, η πολιτισμική – κοινωνική και η οπτική πλευρά του όχι μόνο συνυπάρχουν και συνδυάζονται μέσω συνδετικών κρίκων, αλλά ομογενοποιούνται πλήρως δημιουργώντας μια αδιάσπαστη ενότητα, η οποία επηρεάζει και επηρεάζεται, διαμορφώνει και διαμορφώνεται.\r\n
Το τοπίο της Σαμαριάς
\r\nΗ ευρύτερη περιοχή της Σαμαριάς αποτελεί μια σαφώς οριοθετημένη και χωρικά προσδιορισμένη έκταση. Εντός της περιοχής αυτής συναντά κανείς μια ποικιλομορφία στοιχείων τοπίου με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά οικολογικής και πολιτισμικής αξίας, μερικά από τα οποία είναι:\r\n[list_square]\r\n
- \r\n
- Το φαράγγι.
- Το χωριό στο κέντρο του φαραγγιού, με τις παλιές καλλιέργειες των ανθρώπων.
- Τα ξωκκλήσια, που πολλές φορές βρίσκονται στον ίδιο τόπο με αρχαία ιερά.
- Τα κάστρα πάνω από τη Σαμαριά και στην έξοδο του φαραγγιού.
- Τα ερείπια της αρχαίας πόλης της Τάρρας.
- Η ιδιαίτερη βιοποικιλότητα του φαραγγιού.
- Το σύνθετο οικοσύστημα.
\r\n
\r\n
\r\n
\r\n
\r\n
\r\n
\r\n
\r\n[/list_square]\r\nΤόσο το φαράγγι όσο και ο ευρύτερος χώρος της Σαμαριάς χαρακτηρίζονται από τις ισχυρές συμβολικές ιδιότητες που φέρουν. Ο απλός περιστασιακός «καταναλωτής» του τοπίου της Σαμαριάς αντιλαμβάνεται έντονα την άγρια μορφή του χώρου, διακατέχεται από ένα αίσθημα ελευθερίας, αισθάνεται δέος μπροστά στη συνύπαρξη ενός τόσο αφιλόξενου τόπου με την παρουσία του ανθρώπου, διαισθάνεται την κυριαρχία της φύσης πάνω στον άνθρωπο και ταυτόχρονα συνειδητοποιεί την αδυναμία του να ελέγξει τις φυσικές δυνάμεις. Ο τοπικός πληθυσμός κυριαρχείται από έντονα αισθήματα περηφάνιας, ενδυναμώνει το αίσθημα του τόπου που φέρει βαθιά ριζωμένο μέσα του, σφυρηλατεί διαρκώς το χαρακτήρα του υπό την παρουσία ενός τόσο επιβλητικού τοπίου.\r\n\r\nΌπως ακριβώς ο χαρακτήρας του ανθρώπου είναι το αποτέλεσμα κοινωνικών, πολιτισμικών, πνευματικών, ψυχολογικών, αισθητικών και οικονομικών παραγόντων, και η σύνθεση αυτών παρέχει την αντιληπτή εικόνα της προσωπικότητάς του, έτσι και το τοπίο της Σαμαριάς είναι η αντιληπτή διάσταση ενός αθροίσματος παραγόντων και αξιών που αποδίδονται σε αυτό από τους ανθρώπους.\r\n\r\nΤο σημαντικότερο, όμως, χαρακτηριστικό του τοπίου της Σαμαριάς είναι η έντονη αλληλεπίδραση ανθρώπου – φύσης. Η σχέση αυτή υφίσταται τόσο στη σημερινή παρουσία του ανθρώπου ως παρατηρητή – περιπατητή όσο και στο ιστορικό αποτύπωμα που έχει αφήσει ο κάτοικος της Σαμαριάς στο χώρο αυτό. Τα παραδοσιακά οικήματα του χωριού, το ελαιοτριβείο, τα αμπέλια, τα διατηρημένα ξωκκλήσια δηλώνουν τη δυναμική σχέση που είχε ο κάτοικος της Σαμαριάς με το χώρο αυτό και με αυτά που του προσέφερε. Στη σχέση αυτή κρύβεται μια διαπίστωση που ίσως να αποτελεί μια πρώιμη έκφραση της τόσο πολυσυζητημένης έννοιας της αειφορίας: σε αντίθεση με τη σύγχρονη αντίληψη, ο κάτοικος της Σαμαριάς έκτισε τη ζωή του γύρω από τον πυρήνα «φύση» διαμορφώνοντας, οργανώνοντας και ικανοποιώντας τις ανάγκες του με βάση αυτά που προσέφερε ο χώρος. Με γνώμονα το σεβασμό στην προσφορά της φύσης, ο άνθρωπος απέκλειε κάθε μορφή εκμετάλλευσης σε υπερβολικό βαθμό, καθώς είχε συνειδητοποιήσει πρώιμα ότι η διατήρηση της φυσιογνωμίας του χώρου, είτε λειτουργικά είτε οπτικά, είναι το κλειδί για την επιβίωση του.
