Οικότοποι

Οικότοποι είναι χερσαίες περιοχές ή υγρότοποι που διακρίνονται χάριν των βιολογικών (βιοτικών) και μη βιολογικών (αβιοτικών) γεωγραφικών χαρακτηριστικών τους, είτε είναι εξ ολόκληρου φυσικές είτε ημιφυσικές. Η παραπάνω έννοια ορίζεται στην οδηγία 92/43ΕΟΚ ενώ στη ίδια οδηγία αναφέρονται και οι σημαντικοί από άποψη διατήρησης τύποι οικοτόπων. Στο Εθνικό Πάρκο Λευκών Ορέων συναντάμε 19 τέτοιους τύπους οικοτόπων ενώ υπάρχουν και άλλοι τύποι οικοτόπων οι οποίοι δεν αναφέρονται στην οδηγία.

Τύποι Οικοτόπων (της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ) στα Λευκά Όρη:

Δάση κυπαρισσιού (9290): Τα δάση αυτά καταλαμβάνουν τις ορεινές θέσεις των Λευκών Ορέων έως και τα δασοόρια. Τα κυπαρισσοδάση των Λευκών ορέων είναι τα αντιπροσωπευτικότερα και εκτενέστερα ολόκληρης της Ελλάδας.
Δάση ελιάς και χαρουπιάς (9320): Στα Λευκά Όρη εμφανίζονται σε μικρές μόνο εκτάσεις κυρίως ως υπολείμματα παλαιότερων καλλιεργειών χαρουπιάς.
Δάση τραχείας πεύκης (9540): Καταλαμβάνουν τις νότιες πλαγιές των Λευκών Ορέων έως τη θάλασσα. Πολλές εγκαταλελειμμένες καλλιεργούμενες εκτάσεις έχουν καταληφθεί από αυτόν τον τύπο οικοτόπου.
Δάση πλατάνου (92C0): Βρίσκονται κυρίως στο φαράγγι της Σαμαριάς και στο φαράγγι της Αγίας Ειρήνης όπου εμφανίζονται σε υγρές θέσεις των κοιτών.
Βλάστηση με πικροδάφνες και λυγαριές (92D0): Ο τύπος οικοτόπου εμφανίζεται κυρίως στο φαράγγι της Αράδαινας όπου τα πλατάνια δεν ευδοκοιμούν.
Βλάστηση απόκρημνων βραχωδών ακτών (1240): Εμφανίζεται σημειακά κατά μήκος των βραχωδών ακτών του δήμου Σφακίων. Η βλάστηση αυτή συνίσταται από είδη εξειδικευμένα και προσαρμοσμένα να επιβιώνουν σε δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες.
Παράκτια μονοετής βλάστηση με Salicornia και άλλα είδη λασπωδών και αμμωδών ζωνών (1310): Ο συγκεκριμένος τύπος οικοτόπου εμφανίζεται σημειακά σε μια μόνο παράκτια θέση. Τα είδη που συνθέτουν τη βλάστηση αυτή είναι κατά κανόνα ανθεκτικά στα αλατούχα εδάφη.
Βλάστηση των αμμοθινών (2230): Ο τύπος οικοτόπου αυτός που εμφανίζεται σε πολύ μικρή έκταση σε αμμώδεις παραλιακές εκτάσεις . Πρόκειται γενικά για έναν σπάνιο τύπο οικοτόπου που συνίσταται από ετήσια φυτά που ξεραίνονται το καλοκαίρι.
Μεσογειακό εποχικό τέλμα (3170): Στην προστατευόμενη περιοχή υπάρχει ένα τυπικό μεσογειακό εποχικό τέλμα στο οροπέδιο το Ομαλού. Πρόκειται για ένα λιμνίο που έως το τέλος του καλοκαιριού ξεραίνεται ενώ στηρίζει ποικιλία ζωής όπως ασπόνδυλα, φυτά και αμφίβια.
Βλάστηση με ακανθώδεις θάμνους (4090): Καταλαμβάνει μεγάλες εκτάσεις κυρίως των μεγάλων υψομέτρων. Πρόκειται για ένα τύπο βλάστησης που έχει ευνοηθεί από τη βόσκηση μιας και λόγω της αγκαθωτής μορφής τους τα φυτά που τη συνθέτουν καταφέρνουν να επιβιώνουν.
Φρύγανα με αστοιβίδα (5420): Ο συγκεκριμένος τύπος οικοτόπου καταλαμβάνει μεγάλες εκτάσεις των Λευκών Ορέων (κυρίως νότια). Χαρακτηρίζεται όπως όλα τα φρύγανα από την καλή προσαρμογή στο μεσογειακό κλίμα και τις πυρκαγιές.
Φρύγανα με γαλαστοιβίδα και ακανθώδες βερμπάσκο (5430): Πολύ παρόμοιος με τον προηγούμενο τύπο οικοτόπου με επίσης σημαντική εξάπλωση αλλά κυρίως στο βορά. Σε αντίθεση με τον προηγούμενο τύπο οικοτόπου δεν κυριαρχείται από την αστοιβίδα αλλά από την πολύ παρόμοια στην όψη γαλαστοιβίδα και το ενδημικό φρύγανο Verbascum spinosum.
Βλάστηση με ετήσιες πόες (6220): Εμφανίζεται κυρίως ανάμεσα σε φρύγανα συμβάλλοντας έτσι στη μωσαϊκότητα του τοπίου.
Σάρες ή λιθώνες ή χαλασέδες (8140): Έχουν διάσπαρτη κατανομή σε διάφορα σημεία των Λευκών Ορέων. Πρόκειται για πλαγιές με πέτρες στις οποίες φύονται κάποια εξειδικευμένα και ανθεκτικά σε αυτές τις συνθήκες είδη φυτών.
Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση (8210): Ο συγκεκριμένος τύπος οικοτόπου έχει ισχυρή παρουσία στα Λευκά Όρη εξαιτίας του πλήθους φαραγγιών και γκρεμών της περιοχής. Στη βλάστηση των βράχων (χασμοφυτική) συμμετέχουν και πολλά σπάνια και ενδημικά είδη.
Σπήλαια (8310): Ανάμεσα στα χιλιάδες σπήλαια των Λευκών Ορέων υπάρχουν και κάποια με ιδιαίτερη σημασία πέρα από την γεωλογική. Αποτελούν σημαντικά ενδιαιτήματα για διάφορα είδη πανίδας όπως αράχνες, καρκινοειδή και νυχτερίδες. Σε κάποια από τα σπήλαια των Λευκών Ορέων φιλοξενούνται μερικά από τα σπανιότερα είδη πανίδας της χώρας μας.
Λιβάδια πωσειδωνίας (1120): Τα λιβάδια ποσειδωνίας εμφανίζονται σε διάφορες θέσεις της θάλασσας των Σφακίων. Πρόκειται για τις λεγόμενες φυκιάδες οι οποίες αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα ενδιαιτήματα για πάρα πολλά είδη της θαλάσσιας ζωής.
Ύφαλοι (1170): Οι ύφαλοι είναι ένας κοινός θαλάσσιος τύπος οικοτόπου στην θαλάσσια ζώνης της προστατευόμενης περιοχής. Εμφανίζεται εκεί που ο βυθός έχει βραχώδες υπόστρωμα το οποίο καλύπτεται από διάφορα είδη φυκών.
Κατακλυζόμενα ή εν μέρει κατακλυζόμενα θαλάσσια σπήλαια (8330): Σε μερικά από τα θαλάσσια σπήλαια της προστατευόμενης περιοχής, έχουν αναπτυχθεί κάποιες ιδιαίτερες βιοκοινωνίες με χαρακτηριστική την παρουσία των ροδοφυκών και των σπόγγων.