Ανακοίνωση σχετικά με συνεχιζόμενα περιστατικά αλίευσης και επίδειξης καρχαριών στην Ελλάδα, εξέδωσε η Περιβαλλοντική Οργάνωση για την Προστασία των Υδάτινων Οικοσυστημάτων iSea.
Η οργάνωση αναφέρει χαρακτηριστικά τέσσερα περιστατικά αλίευσης (παρεμπίπτουσας ή στοχευμένης), μόνο το τελευταίο δίμηνο, κρούωντας τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με την παράνομη αλίευση καρχαριών στις ελληνικές θάλασσες, αλλά, όπως σημειώνει, «ακόμα περισσότερο την προκλητική επίδειξή τους ως τρόπαια». Τα περιστατικά αυτά, σύμφωνα με την iSea «υποβαθμίζουν σημαντικά την προστασία τους», προωθώντας «απαράδεκτα πρότυπα για την αντίληψη της άγριας ζωής και ειδικά των χαρισματικών και μοναδικών αυτών κορυφαίων θηρευτών».
Δυστυχώς, τονίζει, μεταξύ άλλων, η περιβαλλοντική οργάνωση, «η ισχύουσα νομοθεσία σε αρκετές περιπτώσεις δεν τηρείται με αποτέλεσμα τα αυξανόμενα περιστατικά αλίευσης προστατευόμενων ειδών καρχαριών αλλά και περιστατικά παράνομης διάθεσής/πώλησης τους στην αγορά. Όπως επανειλημμένως έχει τονίσει η iSea, η ανάγκη ενημέρωση κοινού, αλιέων αλλά και των μεσαζόντων στις διαδικασίες εμπορίας, μεταποίησης και πώλησης σχετικά με το καθεστώς προστασίας αλλά και τη βιολογία και οικολογία των διαφόρων ειδών καρχαριών που εντοπίζονται στις ελληνικές θάλασσες είναι επιτακτική!».
Το πλήρες κείμενο:
«Με θλίψη παρατηρούμε τον τελευταίο καιρό τα συνεχιζόμενα περιστατικά αλίευσης και επίδειξης καρχαριών, που δημοσιεύονται σε ηλεκτρονικά μέσα και ομάδες κοινωνικών δικτύων στην Ελλάδα. Τα δημοσιεύματα αυτά συμπληρώνουν μια γενικότερη εικόνα όπου σπάνια και απειλούμενα είδη, στη θάλασσα και στη ξηρά υφίστανται αναίτια, ανούσια και παράλογη βία. Δυστυχώς τα πρόσφατα περιστατικά είναι πάρα πολλά, ξεκινώντας από τη λαθροθηρία των σπάνιων και απειλούμενων αγριόγιδων Rupicapra rupicapra στη Πίνδο, τη σκοτωμένη με ντουφέκι μεσογειακή φώκια, και τους αποκεφαλισμούς θαλάσσιων χελωνών στις Κυκλάδες από ασυνείδητους, και φτάνοντας στους συνεχιζόμενους εκβρασμούς δελφινιών με εμφανή στοιχεία ηθελημένης θανάτωσης.
Ειδικά για την αλίευση (παρεμπίπτουσα, είτε στοχευμένη) καρχαριών η περιβαλλοντική οργάνωση iSea θα ήθελε να επισημάνει ότι από το σύνολο των 39 ειδών που καταγράφονται στις ελληνικές θάλασσες 17 είναι προστατευόμενα, είτε από την εθνική ή από την Ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία, συνεπώς η σύλληψή τους και ειδικότερα η διακίνηση και πώλησή τους στην αγορά απαγορεύεται. Η παράνομη αλίευση καρχαριών στις ελληνικές θάλασσες, αλλά ακόμα περισσότερο η προκλητική επίδειξη τους ως τρόπαια, υποβαθμίζει σημαντικά την προστασία τους, και προωθεί απαράδεκτα πρότυπα για την αντίληψη της άγριας ζωής και ειδικά των χαρισματικών και μοναδικών αυτών κορυφαίων θηρευτών. Ενδεικτικά και μόνο, τους τελευταίους 2 μήνες έχουν καταγραφεί τα εξής περιστατικά με εμφανείς τις πιο πάνω διαπιστώσεις:
Σύλληψη Alopias superciliosus (Αλωπίας ο μεγαλόματος) στο Παράλιο Άστρος (28 Ιανουαρίου 2017)
Πρόκειται για ένα ακίνδυνο και σχετικά σπάνιο είδος των Ελληνικών Θαλασσών. Η αλιεία του απαγορεύεται από μια σειρά νομοθεσιών, οδηγιών και συστάσεων όπως ο Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 2017/128, Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 43/2014, τη σύσταση του GFCM/34/2010/4 και τη Σύσταση GFCM /36/2012/3 που προβλέπει ότι τα άτομα του είδους θα πρέπει να απελευθερώνονται ζωντανά από τα αλιευτικά εργαλεία όταν αυτό είναι δυνατό, ενώ απαγορεύεται η διατήρηση επί του σκάφους, η μεταφόρτωση, η εκφόρτωση, η μεταφορά, η αποθήκευση, η πώληση, η επίδειξη ή η προσφορά προς πώληση. Ο Μεσογειακός πληθυσμός του είδους έχει κριθεί ως Κινδυνεύον στην Κόκκινη Λίστα του IUCN (Διεθνής Ένωση για την Προστασία της Φύσης) ενώ δεν έχει συμπεριληφθεί στο ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο καθώς ο πληθυσμό του δεν έχει αξιολογηθεί.
Αλίευση Isurus oxyrinchus (Ρυγχοκαρχαρίας ή Οξύρρυγχος καρχαρίας) στην Κάρπαθο (20 Φεβρουαρίου 2017).
Ο πληθυσμός του έχει μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια κυρίως λόγω της παρεμπίπτουσας αλιείας του είδους. Ο Μεσογειακός πληθυσμός του ανήκει στην κατηγορία Kρισίμως κινδυνεύον στην Κόκκινη Λίστα του IUCN. Έχει ενταχθεί στο παράρτημα ΙΙ της Σύμβασης της Βόννης, στο παράρτημα ΙΙΙ της Σύμβασης της Βέρνης και στο παράρτημα ΙΙΙ του Πρωτοκόλλου για τις Ειδικές Προστατευόμενες Περιοχές και τη Βιολογική Ποικιλότητα στη Μεσόγειο της σύμβασης της Βαρκελώνης. Ενώ με βάση τη σύσταση του GFCM /36/2012/3 τα άτομα του είδους πρέπει να απελευθερώνονται ζωντανά από τα αλιευτικά εργαλεία όταν αυτό είναι δυνατό, ενώ απαγορεύεται η διατήρηση επί του σκάφους, η μεταφόρτωση, η εκφόρτωση, η μεταφορά, η αποθήκευση, η πώληση, η επίδειξη ή η προσφορά προς πώληση.
Σύλληψη και απελευθέρωση Hexanchus griseus (Εξαμβράγχιου καρχαρία) στην Αργολίδα (8 Μάρτιου 2017).
Πρόκειται για ένα προστατευόμενο είδος με βάση το Π.Δ. 67/1981 “Περί προστασίας της αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδας”, και “απαγορεύεται αυστηρά ο φόνος, η απόπειρα φόνου, η κακοποίηση, ο τραυματισμός, η πρόκληση βλάβης, η κατοχή, η σύλληψη, η ταρίχευση, η αγορά, η πώληση, η μετακίνηση και η εξαγωγή τους”.
Αλίευση Alopias vulpinus (Αλεπού ή αλεπόσκυλος) στη Νέα Κίο της Αργολίδας (19 Μαρτίου 2017).
Απαγορεύεται η στοχευμένη αλιεία του είδους με βάση τον Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 2017/128, τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 72/2016 και τον Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 43/2014. O Alopias vulpinus έχει κριθεί ως Κινδυνεύον στην Κόκκινη Λίστα του IUCN και ως Τρωτό στο ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο με βάση την αξιολόγηση του 2009. Στη συγκεκριμένη περίπτωση εφόσον ο καρχαρίας είχε πιαστεί σε δίχτυα θα μπορούσε να απελευθερωθεί. Το γεγονός ότι το ζώο κυοφορούσε και τα μικρά θανατώθηκαν μαζί με τη μητέρα είναι ιδιαίτερα τραγικό για ένα είδος καρχαρία με εξαιρετικά χαμηλό ρυθμό αναπαραγωγής.
Οι καρχαρίες αποτελούν οργανισμούς ιδιαίτερης σημασίας όντας ανώτεροι θηρευτές και ακρογωνιαίοι λίθοι της δομής και της ισορροπίας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Είναι από τους αρχαιότερους οργανισμούς των θαλασσών με ιδιαίτερα ανεπτυγμένη νοημοσύνη και κοινωνική δομή. Δυστυχώς μέχρι σήμερα αποτελούν το πλέον παρεξηγημένο θαλάσσιο είδος, κυρίως λόγω αβάσιμων και αντιεπιστημονικών στερεοτύπων κινηματογραφικών ταινιών και αφηγήσεων στα μέσα ενημέρωσης στα οποία παρουσιάζονται ως «άμυαλοι και αδυσώπητοι θηρευτές».
Η αντίληψη του κοινού, σε συνδυασμό με τα βιολογικά χαρακτηριστικά τους (πολύ χαμηλούς αναπαραγωγικούς ρυθμούς; 2-4 μικρά ανα έτος, εκτεταμένη διάρκεια ζωής) και τις σοβαρότατες απειλές που αντιμετωπίζουν, εξαιτίας της αλιείας, της ρύπανσης και της υποβάθμισης των θαλάσσιων ενδιαιτημάτων, έχουν οδηγήσει σε τεράστια μείωση των πληθυσμών τους παγκοσμίως. Στην πρόσφατη έκθεσή του, ο IUCN συμπεραίνει ότι περισσότερο από το 50% των καρχαριών της Μεσογείου κινδυνεύουν με κατάρρευσή του πληθυσμού τους, χαρακτηρίζοντας τη Μεσόγειο ως το πιο επικίνδυνο μέρος στο κόσμο για καρχαρίες.
Στις ελληνικές θάλασσες εντοπίζονται 39 είδη καρχαριοειδών (από το σύνολο των 47 της Μεσογείου) με 11 από αυτά να έχουν χαρακτηριστεί ως απειλούμενα με εξαφάνιση στη Κόκκινη Λίστα του IUCN (4 καταγράφονται ως Κρισίμως Κινδυνεύοντα, 3 ως Κινδυνεύοντα και 4 ως Τρωτά).
Μια σειρά νομοθετημάτων, κυρωμένων διεθνών συμφωνιών, συνθηκών και ευρωπαϊκών οδηγιών προστατεύουν τους καρχαρίες στη Μεσόγειο αλλά και την Ελλάδα. Σε εθνικό επίπεδο σημαντικότερη σχετική νομοθεσία είναι το Π.Δ. 67/1981, “Περί προστασίας της αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδας”, σύμφωνα με το οποίο για δύο είδη καρχαριών, (Εξαβράγχιος Hexanchus griseus και ο Επταβράγχιος καρχαρίας, Heptranchias perlo) “απαγορεύεται αυστηρά ο φόνος, η απόπειρα φόνου, η κακοποίηση, ο τραυματισμός, η πρόκληση βλάβης, η κατοχή, η σύλληψη, η ταρίχευση, η αγορά, η πώληση, η μετακίνηση και η εξαγωγή τους”. Σε διεθνές επίπεδο η Ελλάδα έχει κυρώσει τις Συμβάσεις της Βαρκελώνης, της Βέρνης και της Βόννης, τη Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, τη Σύμβαση CITES (Σύμβαση για το Διεθνές Εμπόριο των Απειλούμενων με Εξαφάνιση Ειδών), καθώς και τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 72/2016 του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόσφατα (Ιούλιος 2016), η Γενική Διεύθυνση Βιώσιμης Αλιείας εξέδωσε οδηγό αναγνώρισης καρχαριών όπου η iSea με ανακοίνωσή της, τον χαιρέτησε, επισημαίνοντας όμως και κάποιες ανακρίβειες.
Δυστυχώς όμως, η ισχύουσα νομοθεσία σε αρκετές περιπτώσεις δεν τηρείται με αποτέλεσμα τα αυξανόμενα περιστατικά αλίευσης προστατευόμενων ειδών καρχαριών αλλά και περιστατικά παράνομης διάθεσής/πώλησης τους στην αγορά. Όπως επανειλημμένως έχει τονίσει η iSea, η ανάγκη ενημέρωση κοινού, αλιέων αλλά και των μεσαζόντων στις διαδικασίες εμπορίας, μεταποίησης και πώλησης σχετικά με το καθεστώς προστασίας αλλά και τη βιολογία και οικολογία των διαφόρων ειδών καρχαριών που εντοπίζονται στις ελληνικές θάλασσες είναι επιτακτική!
Η προστασία και η διατήρηση του φυσικού πλούτου της χώρας μας για τις επόμενες γενιές είναι υπόθεση όλων μας!!!»
Δείτε όλο το άρθρο εδώ
